Những cách tăng số lượng bầy đàn cho nhà yến

Chim yến đã vào làm tổ trong nhà một số vùng miền Trung và Nam Bộ nước ta. Qua khảo sát các nhà yến cũ mà chim đã lựa chọn để bay vào ở theo cách tự nhiên, không có các biện pháp kích thích dẫn dụ của con người, chúng tôi rút ra 1 số nhận xét sau:
>> Chưng yến sào với mật ong bằng cách nào? Mời bạn tham khảo: Cách chưng yến mật ong hợp lí 

Các chủ nuôi chim yến có thể cung cấp trứng yến. Trong tự nhiên người ta thu hoạch tổ 2-3 lần, thường thường sau khi chim đẻ lần 1 ta lấy trứng đi thì chim sẽ đẻ tiếp lần 2, lứa trứng loại bỏ này cần phải được thu thập lại để góp phần tăng đàn quần yến. Phải lấy trứng sau khi chim đã đẻ 2 quả và tiếp đến là thu hoạch yến sào Nha Trang.
>> Mời bạn tham khảo: Cách chưng yến lá dứa đảm bảo an toàn 

Hai loài chim yến hàng và C. linchi hay ở gần nhau, có nhiều điểm giống nhau về chủng loại thức ăn, hệ thống sinh thái, sinh học nhân giống, đặc điểm cư trú… Vì những đặc điểm giống nhau như vậy, người ta đã nghĩ đến việc có thể cho trứng chim yến hàng nở trong tổ chim C. linchi, nhờ chim này chăm sóc một thời gian, sau đó cẩn thận đem nó ra nuôi, có cách cho ăn để chim lớn lên trở thành yến con và yến trưởng thành.

Một phương pháp khác là cho trứng nở và nuôi chim con một thời gian trong máy ấp trứng. Sau khi nở, chim yến đủ lớn và biết bay, chuyển chúng đến tòa nhà của chim yến, nhập vào đàn yến đã có sẵn trong ngôi nhà này để chúng bay đi bay về theo đàn cũ. Ở Indonesia còn sử dụng công đoạn ấp trứng bằng máy sau đó đưa chim con vào nhờ chim khác nuôi hộ (phương pháp Cross-fostering of young). Bằng cách này người ta thu hoạch đượn nhiều tổ hơn.
>> Bồi sung sức khỏe nhờ tổ yến sào, mời bạn tham khảo: Cách chưng yến đường phèn cực đơn giản 

Dùng máy để ấp trứng

Ấp trứng bằng máy cho tỷ lệ cao đến 90% nhưng công lao động để đút cho chim con cần được tính vào giá thành. Phương pháp ấp trứng trong tổ giả và ấp bằng máy được ứng dụng trong trường hợp người ta thu hoạch tổ ngay sau khi chim đẻ trứng

Ấp nuôi nhân tạo giải quyết mục tiêu tận dụng được loạt trứng bỏ đi trong một số lần thu hoạch tổ, và quan trọng hơn là giúp tăng nhanh đàn, bằng cách sau khi chim con đã biết bay ta đưa chúng thả trong nhà yến để chim bay ra và trở về theo đàn chim cũ.

>> Nên chưng yến với nhãn nhục như thế nào? Mời bạn tham khảo: Cách chưng yến với nhãn nhục hợp lí 

Ấp nuôi nhân tạo bao gồm nhiều công đoạn kỹ thuật: thu thập trứng, vận chuyển trứng, bảo quản trứng, chọn trứng, kỹ thuật ấp, kỹ thuật nuôi chim con, vấn đề thức ăn, kỹ thuật cho chim tập bay, và lựa chọn phương pháp hiệu quả để chim trở về ngôi nhà cũ. Mỗi công đoạn đều có quan hệ với kết quả và sự thành bại của công nghệ.

Dùng tổ chim mồi để ấp trứng

Để trứng yến nở trong tổ chim mồi thì cần phải có đủ số lượng tổ chim này và việc đầu tiên là phải thay thế trứng chim mồi bằng trứng yến. Ta sẽ thực hiện điều này khi đến mùa đẻ trứng của chim mồi C. esculenta / linchi.
>> Mời bạn tham khảo: Hướng dẫn yến bằng nồi điện 

Tuy nhiên, khi thu trứng để nhờ chim mồi ấp nở, cần phải hiểu đặc điểm của trứng, không làm lẫn lộn trứng yến với trứng chim mồi, bởi vì 2 loại trứng này rất giống nhau. Nhìn chung, trứng chim yến màu trắng hoặc hơi đổi sang xanh lơ, còn trứng chim C. esculenta / linchi trắng, có những đốm đen tối, giống như trứng chim cút. Trứng được xếp váo các hộp đựng trứng, lấy theo cặp, hoán đổi theo cặp trứng và giai đoạn phát triển phôi gần nhau.

Nuôi chim con

a/ Cách chăm sóc chim yến con trong máy ấp

Hiện nay, để tăng số lượng đàn chim yến, phương pháp ấp trứng chim yến hàng bằng máy đã không còn là một vấn đề khó khăn tại Việt Nam. Nhưng trở ngại mà chúng ta cần chú ý nhiều là chăm sóc chim con sau khi nở, vì có thể tỷ lệ chết rất cao.
>> Học cách chưng yến sào dinh dưỡng, mời bạn tham khảo: Cách chưng yến hạt sen bổ nhất 

Chim yến con mới nở phải để trong máy ấp. Lúc này cơ thể còn trần trụi, không có lông và rất yếu ớt. Do chim con chưa có lông, điều hòa thân nhiệt kém nên phải giữ nhiệt cho tốt. Ngoài ra trong bụng còn tích khối noãn hoàng (lòng đỏ dự trữ cho quá trình phát triển 1 số ngày sau nở) nên chim dễ bị lạnh khi nhiệt độ thấp. Nếu phần dưới bụng không đủ ấm dẫn đến xơ cứng không tiêu hóa được, viêm nhiễm là nguyên nhân chính gây chết trong thời gian sau khi noãn hoàng đã hấp thu hết, nên việc giữ ấm trong thời gian đầu là hế sức quan trọng.

Chim yến con chưa có khả năng tự nó ăn, nên phải đút cho chim ăn bằng 1 ống nhựa nhỏ vát đầu và không nhọn hoặc gắp thức ăn bằng pince nhỏ. Thức ăn của chim yến con là trứng, nhộng, ấu trùng tươi của kiến, ong và mối. Chim con bắt đầu ăn muộn nhất là 24 giờ sau khi nở. Cho chim ăn tối thiểu ngày 3 lần; đó là lúc 8 giờ sáng, 12 giờ trưa và 16 giờ chiều. Trong tự nhiên, chim mẹ rời tổ đi kiếm mồi lúc 4 giờ 30 sáng, bay vào đất liền kiếm mồi và trở về mớm mồi cho chim con vào lúc 5-6 giờ và 17-18 giờ, buổi trưa tỷ lệ mớm mồi thấp. Ấu trùng non của các loài kiến ong có thể thu thập từ trong tự nhiên hoặc tự gây tạo ra. Trong thực tế hiện nay cũng đã có những phương pháp nuôi kiến và các loại thức ăn sống cho chim con.

Sau khi nở từ 1-10 ngày chim được tiếp tục sống trong máy ấp, với nhiệt độ thấp vào khoảng 35-360C, ẩm độ 65-70%, có độ thông thoáng nhưng không có gió lùa. Trong thời gian này vì chim còn cần sự điều hòa nhiệt độ của máy ấp, nên chúng ta phải kiểm soát các cử động của chim yến con. Nếu chim không được yên ổn, vì nhiệt độ của máy có thể quá nóng, thì phải giảm bớt độ nóng. Mỗi ngày hạ nhiệt độ xuống 1-20C bằng cách mở rộng lỗ thông khí của máy ấp theo từng giai đoạn của lứa tuổi, mỗi ngày 1 ít. Sau 2-3 ngày cơ thể chim con dần dần cứng cáp, đứng dậy ổn định hơn.

b/ Cách săn sóc chim khi đưa chim ra khỏi máy ấp

Khoảng sau 10 ngày, chim đã ra lông, lớn hơn và mạnh mẽ hơn, chúng ta có thể dời chim ra khỏi máy ấp, chuyển chúng vào trong 1 cái hộp chuyên dùng, để tiếp tục săn sóc đặc biệt. Điều quan trọng là giữ ấm cho chim, đừng để chim lạnh, kiểm soát nhiệt độ bằng vặn to hoặc nhỏ đèn nhưng phải có độ thông thoáng. Thùng này lại đưa vào trong 1 căn phòng ấm. Trong phòng này chúng ta vẫn đút cho chim ăn như lúc đầu. Ngoài ra độ ẩm vẫn kiểm soát như cũ. Cũng có thể đưa chim lên các tổ giả được gắn trong thùng này. Thời gian này cục mồi to hơn, khoảng cách giữa 2 lần ăn ngắn hơn. Cho chim uống nước từ ngày thứ 10.
>> Công thức chưng yến sào với đậu xanh bằng cách nào? Mời bạn tham khảo: Cách chưng yến đậu xanh chuẩn vị 

Nhìn chung không thể xem thường việc nuôi nấng chim con. Cần phải siêng năng, săn sóc cẩn thận, kiên nhẫn và thương yêu nó, để chim con có thể lớn lên và phát triển thành chim yến trưởng thành rồi tiếp tục sống trong ngôi nhà mà chúng ta chuẩn bị.

c/ Cách cho chim tập bay

Sau 35 ngày tuổi chim con đu bám trên tổ giả và sau đó tập bay. Sau 40-43 ngày chim tập bay nhiều trong nhà yến. Sau khoảng 43 ngày chim con sẽ được chúng ta lựa chọn, cách lựa chọn chim phương pháp sau đây:

* Chim trông khỏe mạnh

* Hai cánh chim có thể tự chéo lại được

* Chim muốn bay ra khỏi thùng

Chúng ta sẽ đem những con chim này vào trong căn nhà chim mà ta đã chuẩn bị. Điều đáng chú ý là cần dời chúng vào ban đêm chứ không phải ban ngày. Muốn tập bay cho chim người ta đưa thùng đựng yến con có cửa đặt trên các thành gỗ, thành gỗ có chiều cao từ 2m trở lên. Với độ cao này giúp chim con vươn cánh trên không trung và sau đó sẽ bay theo những con chim yến lớn. Khi mặt trời bắt đầu về chiều, các chim con này lại theo đàn bay về, rồi cứ tiếp tục như thế qua những ngày kế tiếp.
>> Để đạt hiểu quả khi chưng yến sào, mời bạn tham khảo: Cách chưng yến bổ nhất 

d/ Thức ăn nước uống cho chim con

Thức ăn tự nhiên là nhộng non, ấu trùng kiến và ong. Nguồn dinh dưỡng của loại thức ăn này rất cao, thành phần đạm chiếm đến 42-67%.
Hiện nay nuôi chim con theo cách giai đoạn đầu cho ăn 3 lần/ngày, cục mồi: 0,6-1gam. Cần bổ sung enzym thích hợp cho cục mồi của chim con. Có tư liệu cho biết chim bắt đầu ăn thức ăn cứng vào ngày thứ 7-9. Thời gian chim non trên tổ kéo dài 5 tuần, cả hai bố mẹ cùng mớm mồi.

Nước uống cho chim con cũng rất cần thiết, chim rất thích uống nước, cho cim uống từ ngày thứ 10 sau khi nở. Nước cất, nước tinh khiết, nước khoáng, nước vòi đều phải sạch sẽ không nhiễn khuẩn.
Người ta cũng cung cấp thêm vài loại nước uống chuyên cho chim con. Cho chim uống 1-4 ml dung dịch hỗn hợp glucose + nước + vitamin + chất khoáng (minerals).

Thức ăn bổ sung, ngoài thức ăn sống là kiến non nhộng non người ta còn cho chim ăn thêm loại thức ăn côn trùng đóng hộp, với hàm lượng protein cao đến 56%, là thức ăn tự nhiên 100%.

e/ Vấn đề bệnh tật của chim con

Chim con rất hay bị bệnh, đặc biệt ở 10-20 ngày tuổi. Tỷ lệ chết ở giai đoạn này rất cao. Vì vậy cần có biện pháp tăng sức đề kháng của chim và thực hiện chế độ vệ sinh nghiêm ngặt trong quá trình nuôi.

Những con chim có hiện tượng bị bệnh cần phải cách ly ngay lập tức, có chế độ săn sóc riêng và giữ ấm cho chim. Hiện tượng chim con sình bụng trong quá trình nuôi, và nâng cao tỷ lệ sống của chim con là 1 nội dung cần tiếp tục quan tâm nghiên cứu.

f/ Nuôi chim rơi

Trong tự nhiên 1 số chim con thường rơi khỏi tổ vào thời gian 16-22 ngày tuổi, phần lớn đó là những con chim yếu, nhận được thức ăn ít hơn trong cặp chim cùng tổ mà bố mẹ không thể chăm sóc đều được.

Khi chim con bị rơi khỏi tổ (vì chim chỉ bám một cách yếu ớt) thì cần phải được tăng cường chăm sóc ngay lập tức. Những con chim không có bố mẹ này phải bắt nó ăn cách 2 giờ mỗi lần với thức ăn có trộn với côn trùng sống và phải giữ nó cho ấm.
>> Xem thêm nhiều bài viết tại: samyenlinhchi.com